Podziwu godna liczba Pi trzy koma jeden cztery jeden

π = 3,14159 26535 89793 23846 26433 83279 50288 41971…

Od 1988 roku 14 marca obchodzone jest święto liczby Pi (14 marca to dzień urodzin Alberta Einsteina - 3.14 w amerykańskim zapisie daty urodzin). Dzień szczególnie hucznie obchodzony w Ameryce, ale w naszym kraju również z roku na rok zyskujący coraz większą popularność.

Symbol liczby Pi  - π - został pierwszy raz użyty w 1706 roku. Jest to pierwsza litera greckiego słowa περίμετρον – perimetron, co oznacza obwód.

Liczba Pi – zgodnie z matematyczną definicją – to stosunek obwodu koła do jego średnicy, zapisywana jest w postaci symbolu: π, jest liczbą niewymierną i przestępną. Co oznacza, że nie może być zapisana jako iloraz dwóch liczb całkowitych (nie można jej zapisać za pomocą ułamka zwykłego), a jej rozwinięcie jest nieskończone i nieokresowe (nie ma żadnego porządku i nigdy się nie kończy). Przybliżona wartość liczby wynosi 3,14.

Liczba Pi w historii

• ok. II tysiąclecia przed naszą erą Babilończycy uważali, że wartość Pi jest równa 3;
• kolejnych obliczeń dokonał Archimedes (ok. 287–212 p.n.e.) i udało mu się oszacować liczbę z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku; jest on również autorem słynnego wymiernego przybliżenia liczby π jako 22/7;
• w średniowieczu liczbą Pi zainteresował się chiński matematyk Liu Hui (ok. 225 - 295), który kontynuował wyliczenia metodą stworzoną przez Archimedesa - udało mu się zbadać liczbę dokładniej i oszacował ją do wartości: 3,14159;\
• symbol π został po raz pierwszy użyty w 1706 roku przez angielskiego matematyka Wiliama Jonesa (1675 – 1749), jednak w powszechne użycie wszedł dopiero w połowie XVIII wieku po wydaniu Analizy Leonharda Eulera (1707 – 1783, szwajcarski matematyk i fizyk);
• William Shanks (1812 – 1882) uzyskał w swoich wyliczeniach 707 miejsc po przecinku – niestety popełnił błąd w swoich obliczeniach i ostatnie 180 cyfr było źle naliczonych;
• najnowszy rekord (2021r.) w obliczeniach liczby Pi należy do Szwajcarów (Uniwersytet Nauk Stosowanych z Grysonii) - przy pomocy superkomputera, w ciągu 108 dni i 9 godzin obliczyli wartość tej stałej matematyczne do 62,8 bilionów miejsc po przecinku.

Liczba Pi stanowi inspirację dla wielu artystów, co jest ciekawym zjawiskiem. Pojawia się ona w książkach, takich jak powieść "Kontakt" autorstwa Carla Sagana. Ponadto liczba Pi jest wykorzystywana w serialach i filmach, na przykład w jednym z odcinków Star Treka, gdzie komputer ma za zadanie podać ostatnią cyfrę po przecinku tej liczby - co jest zadaniem niemożliwym, ponieważ liczba ta jest nieskończona. Aktorka Danica McKellar również zachęca dziewczyny do nauki matematyki, śpiewając fragment liczby Pi do piosenki z baletu "Dziadek do Orzechów".

Wisława Szymborska "Liczba Pi"

Po­dzi­wu god­na licz­ba Pi
trzy koma je­den czte­ry je­den.
Wszyst­kie jej dal­sze cy­fry też są po­cząt­ko­we,
pięć dzie­więć dwa po­nie­waż ni­g­dy się nie koń­czy.
Nie po­zwa­la się ob­jąć sześć pięć trzy pięć spoj­rze­niem
osiem dzie­więć ob­li­cze­niem
sie­dem dzie­więć wy­obraź­nią,
a na­wet trzy dwa trzy osiem żar­tem, czy­li po­rów­na­niem
czte­ry sześć do cze­go­kol­wiek
dwa sześć czte­ry trzy na świe­cie.
Naj­dłuż­szy ziem­ski wąż po kil­ku­na­stu me­trach się ury­wa
po­dob­nie, choć tro­chę póź­niej, czy­nią węże ba­jecz­ne.
Ko­ro­wód cyfr skła­da­ją­cych się na licz­bę Pi
nie za­trzy­mu­je się na brze­gu kart­ki,
po­tra­fi cią­gnąc się po sto­le, przez po­wie­trze,
przez mur, liść, gniaz­do pta­sie, chmu­ry, pro­sto w nie­bo,
przez całą nie­ba wzdę­tość i bez­den­ność.
O, jak krót­ki, wprost mysi, jest war­kocz ko­me­ty!
Jak wą­tły pro­mień gwiaz­dy, że za­krzy­wia się w lada prze­strze­ni!
A tu dwa trzy pięt­na­ście trzy­sta dzie­więt­na­ście
mój nu­mer te­le­fo­nu twój nu­mer ko­szu­li
rok ty­siąc dzie­więć­set sie­dem­dzie­sią­ty trze­ci szó­ste pię­tro
ilość miesz­kań­ców sześć­dzie­siąt pięć gro­szy
ob­wód w bio­drach dwa pal­ce sza­ra­da i szyfr,
w któ­rym sło­wicz­ku mój a leć, a piej
oraz upra­sza się za­cho­wać spo­kój,
a tak­że zie­mia i nie­bo prze­mi­ną,
ale nie licz­ba Pi, co to to nie,
ona wciąż swo­je nie­złe jesz­cze pięć,
nie byle ja­kie osiem,
nie­ostat­nie sie­dem,
przy­na­gla­jąc, ach, przy­na­gla­jąc gnu­śną wiecz­ność
do trwa­nia.