Upamiętniono 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego

W upamiętnieniu powstania przed Grobem Nieznanego Żołnierza wzięli udział m.in. marszałkowie Ryszard Terlecki oraz Marek Pęk, parlamentarzyści, oficerowie Wojska Polskiego, żołnierze, przedstawiciele służb mundurowych i kombatanci.

„Ten czas stał się jednym z najbardziej heroicznych momentów naszej historii. 63 dni chwały, 63 dni walki nie tylko o wolną Warszawę i uwolnienie jej spod buta niemieckiego okupanta, ale ten niesamowity zryw wywarł ogromny wpływ na to, co działo się później, na to, co działo się w powojennej Polsce” – mówił podczas uroczystości Mateusz Małodziński, wicewojewoda małopolski. „+Jeszcze polska nie zginęła, kiedy my żyjemy+. Jeszcze polska nie zginęła, kiedy żyje pamięć o powstańcach i Powstaniu Warszawskim” – podkreślił na Placu Matejki w Krakowie, dodając, że powstańcy walczyli o niepodległą Polskę dla przyszłych pokoleń.

„Dziś te pokolenia, dziś my wszyscy zebrani (...) głośno wołamy: cześć i chwała bohaterom, cześć i chwała powstańcom warszawskim, dzięki których walce i poświęceniu dziś ten płomień niepodległości, płomień wolności, płomień miłości do ojczyzny wciąż rozgrzewa nasze serca. I za to właśnie, że dali nam siłę, dali siłę pokoleniom, które walczyły o naszą wolność, jesteśmy im dozgonnie wdzięczni” – powiedział.

Jak dodał, dziś „na nas spoczywa obowiązek przekazywania tej pięknej historii, tej historii, z której jesteśmy dumni, kolejnym pokoleniom”. „Niech ta sztafeta ciągnie biegnie, niech ona nigdy się nie kończy. Bo jeszcze Polska nie zginęła, kiedy trwa i będzie trwać pamięć o powstańcach i Powstaniu Warszawskim” – powtórzył Małodziński.

Zastępca dyrektora oddziału IPN w Krakowie dr Michał Wenklar zaznaczył natomiast, że decyzja o podjęciu walki w Warszawie była jedną z najważniejszych dla Polski, a jednocześnie najtrudniejszych decyzji w czasie II wojny światowej. „Kiedy był kluczowy moment wojny, kiedy wojska sowieckie zajmowały kolejne terytoria Polski, kiedy klęska Niemiec była już przesądzona, trzeba było podjąć decyzję, czy spróbujemy jeszcze wpłynąć na bieg historii, odwrócić los historii, zmienić rzeczywistość, czy też pozwolimy, aby armia sowiecka zajęła Warszawę samodzielnie” – powiedział.

Dr Wenklar przypomniał również straty, jakie poniosło miasto. Jak przypomniał, zginęło ponad 15 tys. żołnierzy i co najmniej 150 tys. cywilów, a Warszawa została obrócona w ruinę.

„Stoimy pod Barbakanem i możemy się cieszyć, że to jest prawdziwy Barbakan, a nie odbudowany z gruzów, jak ten warszawski i inne warszawskie pamiątki przeszłości. Możemy się cieszyć, że Planty nie zostały zamienione w jeden wielki cmentarz wojenny, tak jak niemal każdy zielony skwer powstańczej Warszawy. Warszawa i jej mieszkańcy zapłacili ogromną cenę za próbę walki o wolność” – mówił wicedyrektor krakowskiego IPN-u.

Jak zaznaczył, w sierpniu i wrześniu 1944 r. Polacy walczyli o wolność w kraju, we Włoszech czy Normandii, a „czyn powstańców, największy zryw zbrojny Armii Krajowej, pozostaje największym świadectwem polskiej determinacji w tej walce”.

Prezes Zarządu Okręgu Małopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Grzegorz Surdy nawiązał do planów realizacji w Krakowie pomnika Armii Krajowej. Podczas uroczystości odczytał informację przekazaną przez ppłk Ryszarda Brodowskiego, honorowego prezesa Okręgu Małopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, który wystąpił o powołanie nowego społecznego komitetu budowy pomnika AK w Krakowie, a zarząd związku powołał prof. Wiesława Wysockiego na pełnomocnika ds. budowy tego pomnika.

Uroczystości zakończył Apel Pamięci i salwa honorowa. Uczestnicy obchodów złożyli też kwiaty przed Grobem Nieznanego Żołnierza.

W Krakowie obchody 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego rozpoczęły się przed bazyliką Mariacką, gdzie o godz. 17 zgromadzeni uczcili powstańców minutą ciszy. W godzinę „W” w mieście zawyły też syreny alarmowe. Po mszy św. w intencji ojczyzny i żołnierzy poległych za wolność uczestnicy uroczystości przemaszerowali spod kościoła mariackiego ul. Floriańską na plac Matejki.

Organizatorami uroczystości byli wojewoda małopolski Łukasz Kmita, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dr hab. Filip Musiał i prezes Zarządu Okręgu Małopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Grzegorz Surdy.

Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 r. Do walki w stolicy przystąpiło około 50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło kilkanaście tysięcy powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły około 120-150 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, około 500 tys. osób, wypędzono z miasta, które po powstaniu Niemcy zaczęli systematycznie burzyć. (PAP)

autorka: Julia Kalęba

juka/ aszw/